Làm thế nào để phát
triển ơn gọi truyền giáo trong một giáo xứ là mối bận tâm đang được đặt ra cho
công cuộc loan báo Tin Mừng hôm nay. Việc phát triển này nói lên vai trò đặc biệt
quan trọng của mỗi giáo xứ có ảnh hưởng sâu rộng đối với sứ vụ truyền giáo của
Giáo Hội. Do đó, giáo xứ trở thành hạt nhân cơ bản giúp phát triển ơn gọi truyền
giáo cách hiệu quả và bền vững. Là thành viên của từng xứ họ nhất định, người
Kitô hữu ngày càng ý thức thâm sâu hơn ơn gọi của mình nhờ việc khám phá và làm
triển nở các giá trị Tin Mừng trong hoàn cảnh và môi trường sống đặc thù tại
nơi mình đang sinh sống. Đây là yêu cầu cấp thiết đòi hỏi sự tâm huyết và khôn
ngoan của các mục tử và cộng đồng tín hữu nói chung. Nhờ đó, tương quan Đức ái
không chỉ biểu tỏ trong nội bộ từng giáo xứ nhất định mà còn hướng tới việc cố
kết ngày càng khăng khít hơn với các cộng đồng lương dân trên cơ sở tôn trọng,
đối thoại và hiệp nhất.
1. Giáo xứ, hạt nhân
phát triển ơn gọi truyền giáo
Như đã đề cập, giáo xứ
là hạt nhân cơ bản để phát triển ơn gọi truyền giáo. Mọi định hướng, chương
trình cụ thể mang tính vĩ mô liên quan đến việc xúc tiến công cuộc truyền giáo
nếu không được triển khai bước đầu từ mỗi giáo xứ thì e rằng khó có thể đạt được
những kết quả khả quan. Do đó, giáo xứ trở thành địa bàn lý tưởng nhất để khơi
dậy và phát triển ơn gọi truyền giáo vốn tiềm tàng và phong phú từ chính
tâm hồn của mỗi Kitô hữu. Dù có những đặc thù, mỗi giáo xứ đều hội tụ những khả
năng cần thiết nhằm thúc đẩy việc truyền giáo. Vấn đề là là làm sao để phát hiện
và vận dụng những khả năng ấy. Trên thực tế, tại các giáo xứ ở Việt Nam nói
chung, hướng phát triển này còn rất hạn chế do bị chi phối bởi những điều kiện,
hoàn cảnh khác nhau. Chúng ta có thể nhận ra một thực trạng, đó là, hoạt động
truyền giáo tại các giáo xứ chưa thoát ra khỏi những đường hướng truyền thống
kém hiệu quả, còn mang tính hình thức và khép kín, nặng về số lượng… Yếu tố con
người chưa được đề cao, nhất là ơn gọi truyền giáo chưa được khơi dậy cách đúng
mức.
Để phát triển ơn gọi
truyền giáo trong một giáo xứ, linh mục quản xứ và cộng đoàn tín hữu cần hoạch
định một kế hoạch toàn diện, trong đó việc phát triển nhân bản và làm sáng tỏ
gương mặt đích thực của Đức Kitô là sứ vụ căn yếu nhất. Phải làm sao tạo cho
môi trường giáo xứ thành một cộng đồng sinh động, mang đậm bản sắc liên đới vị
tha là giá trị nền tảng của Tin Mừng.
2. Định hướng phát
triển
2.1. Gây ý thức ơn gọi
truyền giáo
Đây là điều cần làm
trước hết của người mục tử khi đến nhận lãnh nhiệm sở. Bởi mọi định hướng liên
quan đến hoạt động truyền giáo sẽ không đạt hiệu quả mong muốn nếu không gây được
ý thức về ơn gọi truyền giáo. Do đó, cha sở phải biết cách tạo lập nơi người
giáo dân tinh thần xả kỷ, sẵn sàng tận hiến cho hoạt động tông đồ.
Gây ý thức ơn gọi
truyền giáo được được thực hiện qua việc tác động cách toàn diện sâu rộng trên
mọi sinh hoạt tâm linh và đời sống xã hội thường nhật của của người giáo dân,
phải làm sao đưa họ “trở lại với Đức Kitô, cởi bỏ hết mọi ý thức hệ, mọi
quan niệm thần học hoài nghi, cả chính mình, mà theo Đức Kitô trong sứ mệnh của
Ngài: “Không thể mời gọi người khác trở lại nếu chính chúng ta không trở lại mỗi
ngày” (Sứ mệnh…, 47) (Felipe Gómez, SJ, Truyền giáo học
1, Antôn & Đuốc sáng, tr. 173). Những tác động này luôn được đặt dưới
ánh sáng Lời Chúa với Đức ái Kitô giáo làm kim chỉ nam cho mọi ý tưởng hướng tới
sứ vụ loan báo Tin Mừng.
Việc gây ý thức về ơn
gọi truyền giáo là một tiến trình đầy khó khăn nhưng đó là bước chuẩn bị có
tính quyết định đối với một giáo xứ trong sứ vụ truyền giáo nói
chung.
2.2. Phát triển đội
ngũ truyền giáo
Một khi đã gây được ý
thức truyền giáo, hay nói cách khác đã tạo lập được “tinh thần truyền giáo” mạnh
mẽ, giáo xứ sẽ gặp được lợi thế cho bước tiếp theo là phát triển đội ngũ truyền
giáo. Có thể nói, ơn gọi truyền giáo tại mỗi giáo xứ có biểu hiện sinh động và
bừng phát mạnh mẽ hay không cần phải kể đến đội ngũ truyền giáo tại giáo xứ ấy
phát triển tới mức độ nào. Do đó, việc xây dựng đội ngũ truyền giáo là yêu cầu
cấp thiết giúp cho hoạt động truyền giáo trong giáo xứ được phát triển có hệ thống
trên nền tảng liên đới.
Đội ngũ truyền giáo
được quy tụ trên cơ sở lòng tự nguyện của người giáo dân, làm sao cho họ ý thức
được trách vụ cao cả khi quên mình dấn thân xây dựng giáo xứ thành cộng đoàn
truyền giáo năng động.
Cha xứ là người tiên
phong trong đội ngũ truyền giáo của giáo xứ. Ngài là người chủ động hoạch định
mọi chương trình liên quan đến việc phát triển ơn gọi truyền giáo trong giáo xứ,
đồng thời nỗ lực tạo điều kiện cho hoạt động truyền giáo tại nhiệm sở của mình
đạt hiệu quả nhất.
Hội đồng mục vụ, các
ban - ngành, đoàn thể là những nòng cốt của đội ngũ truyền giáo trong một giáo
xứ. Do đó, các đối tượng này được xây dựng, phát triển song song cả về lượng và
chất. Về lượng: phải làm sao cho số thành viên tự nguyện tham gia các ban,
ngành, hội đoàn ngày càng đông đảo, đủ mọi lửa tuổi, trình độ học vấn... Về chất:
thành viên tham gia đội ngũ truyền giáo chính thức của giáo xứ phải là các đối
tượng giàu nhiệt huyết tông đồ, biết dấn thân cho lợi ích chung của cộng đoàn
giáo xứ và mọi người. Do đó, việc đào luyện “tinh thần truyền giáo” cho đội ngũ
truyền giáo là mục tiêu quan trọng xuyên suốt hoạt động truyền giáo.
Cha xứ thường xuyên tổ
chức các lớp huấn luyện về kỹ năng chuyên môn cho đội ngũ truyền giáo của giáo
xứ đã được thiết lập. Các lớp học này do chính cha xứ trực tiếp hướng dẫn hoặc
do các chuyên gia có chuyên môn, kinh nghiệm về hoạt động đoàn thể Công giáo được
mời đến chia sẻ.
Giáo xứ cần đầu tư và
tạo những điều kiện cần thiết cho các hội đoàn có linh đạo truyền giáo dễ thích
nghi với môi trường truyền giáo của giáo xứ như: Hội Têrêxa, Gia đình Khôi
Bình, Gia đình Thánh Tâm, Hội Lêgiô...
Cha xứ thường xuyên tổ
chức tĩnh tâm định kỳ cho các ban, ngành, đoàn thể vào các dịp quan trọng có
liên quan đến những sự kiện truyền giáo của Giáo Hội: Ngày Quốc tế Truyền giáo,
Ngày Quốc tế Bệnh nhân…Chủ đề tĩnh tâm cần tập trung nhắm tới ơn gọi truyền
giáo, khích lệ và kêu mời các thành viên trong đội ngũ truyền giáo nòng cốt của
giáo xứ hãy dấn thân bằng cả tâm huyết cho việc loan báo Tin Mừng. Cha xứ cần tận
dụng các kỳ tĩnh tâm cho các hội đoàn để hâm nóng tinh thần truyền giáo, bầu
khí liên đới trong hoạt động truyền giáo giữa các thành viên này, thúc đẩy và
nâng đỡ họ vượt qua mọi khó khăn khi phải đối diện với lợi ích riêng tư của gia
đình và của cộng đoàn.
Trong tương quan ơn gọi
truyền giáo nói chung, cha xứ không ngừng nỗ lực kêu gọi, khích lệ về tinh thần,
vật chất để nâng đỡ ơn gọi truyền giáo, đặc biệt là ơn gọi linh mục, tu sỹ nơi
những người trẻ trong giáo xứ - Đây là những hạt mầm Đức tin sẽ triển nở và
giúp cho mảnh đất truyền giáo tại mỗi giáo xứ ngày càng màu mỡ, phong phú và dồi
dào hơn. Không chỉ trên tòa giảng, cha xứ nên thường xuyên gặp gỡ, chia sẻ thân
tình với các bạn trẻ trong giáo xứ về ơn gọi và thao thức loan báo Tin Mừng
trong thời đại hôm nay. Qua những buổi gặp gỡ này, cha xứ sẽ là người đồng hành
cùng các em trong việc tháo gỡ những khúc mắc, khó khăn và tạo điều kiện cho
các em được phát triển lý tưởng cao đẹp nơi mình, là trở thành tông đồ mẫu mực
của Chúa Kitô, hết lòng phục vụ những người nghèo khổ nhất.
2.3. Phát triển ơn gọi
truyền giáo trong giáo xứ qua đời sống thực tiễn
Để phát triển ơn gọi
truyền giáo trong giáo xứ, ngoài các yếu tố đã nêu trên thì việc sống “tinh thần
truyền giáo” qua đời sống thực tiễn là yêu cầu quan trọng nhất nhằm đem lại hiệu
quả tích cực cho hoạt động truyền giáo của mỗi giáo xứ.
1o Chứng
nhân sống niềm tin
Phát triển ơn gọi
truyền giáo ở khía cạnh này được bắt đầu từ mỗi cá nhân và gia đình trong giáo
xứ. Cha xứ, Hội đồng mục vụ giáo xứ, đội ngũ giáo lý viên tích cực chăm lo nuôi
dưỡng đời sống Đức tin của của người giáo dân và định hướng cho họ sống tốt vai
trò tông đồ qua những hoạt động thực tiễn thường ngày.
Kêu mời và tạo điều
kiện cho mọi gia đình trong giáo xứ trở thành điểm sáng như những “Gia đình
Nazareth nhỏ” biết tận tâm phục vụ lợi ích những người xung quanh. Quy tụ
các bậc làm cha mẹ vào các hội đoàn của giáo xứ như Hội Giuse, Hội Các Bà Mẹ
Công Giáo…Thông qua các Hội này, cha xứ thường xuyên tiếp xúc, chia sẻ và thúc
đẩy các hội viên hãy trở nên những mẫu mực tuyệt hảo cho con cái trong việc sống
ơn gọi truyền giáo. Chính các bậc cha mẹ là những tông đồ giáo dân đắc lực khi
tham gia các hoạt động truyền giáo của giáo xứ. Cha xứ cũng thường xuyên chia sẻ
và gợi mở cho những người làm cha mẹ những đường hướng tâm linh giúp họ trở nên
điển chứng Tin Mừng giữa “chợ đời”.
Các ban - ngành, đoàn
thể của giáo xứ là những trung gian giữa cha xứ và các gia đình. Trong trường hợp
gia đình nào xẩy ra bất hòa bất thuận nội bộ hay với những người lương dân thì
cha xứ và các đại diện của các đoàn thể sẽ trực tiếp giải hòa và nối lại dây
liên đới giữa các bên liên quan.
Thông qua các lớp
giáo lý thuộc Khối Vào Đời và Tiền Hôn Nhân, cha xứ và các giáo lý viên cần gợi
mở và tạo cho các học viên ý thức được vai trò chứng nhân của “phía” Công giáo
khi được mời gọi “nên duyên” cùng người bạn đời không chung niềm tin với
mình.
2o Chủ
động đối thoại
Cha xứ và cộng đoàn
giáo xứ chủ động trong việc đối thoại với bà con lương dân và những người theo
các tôn giáo khác cùng sinh sống ngay trên địa bàn giáo xứ cũng như các cộng đồng
phụ cận. Tinh thần truyền giáo chỉ có thể lan tỏa khi mỗi thành viên trong giáo
xứ biết cởi mở, tôn trọng những khác biệt đối với anh chị em không cùng niềm
tin với mình. Do đó, để có thể phát triển ơn gọi truyền giáo, cha xứ và Hội đồng
mục vụ giáo xứ cần định ra những hình thức đối thoại nhằm củng cố và siết chặt
tình liên đới giữa cộng đoàn của mình với các cộng đồng xung quanh.
Tôn trọng những khác
biệt: cha xứ thường xuyên nhắc nhở bà con giáo dân không nên có thái độ thành
kiến trước những dị biệt trong văn hóa ứng xử của bà con lương dân xung quanh,
nhưng thấy được giá trị nhân văn ẩn tàng trong lối sống, cách sống của họ. Tuyệt
đối tránh những cuộc cãi cọ, tranh luận vô bổ về quan điểm tín ngưỡng, tôn giáo
hay hệ tư tưởng giữa những người có đạo với những người lương dân.
3o Nhịp
cầu tâm giao
Những định hướng trên
chỉ có thể trở thành hiện thực khi cộng đoàn giáo xứ biết chủ động bắc những
“nhịp cầu tâm giao”. Nhịp cầu này được khởi phát từ con tim đã thấm nhuần Đức
ái Kitô giáo, biết chia sẻ yêu thương với hết mọi người.
Để nhịp cầu tâm giao
được thông suốt, mọi thành viên trong xứ cần xóa bỏ mọi dị nghị, ác cảm với anh
chị em lương dân xung quanh. Cha xứ và những người hữu trách của giáo xứ là những
người đi bước trước để khai thông những bế tắc làm cản trở tình thân hữu giáo
lương.
Về giao thông:
phối hợp làm những trục lộ chung giữa hai làng giáo – lương nhằm tạo thuận lợi
cho việc giao lưu gặp gỡ được dễ dàng, thuận tiện.
Về giải trí:
giáo xứ nên tổ chức các sân chơi chung: sân bóng chuyền, bóng đá…, và tạo điều
kiện đón tiếp bà con, nhất là các bạn trẻ từ các làng lương lân cận đến cùng
giao hữu thường xuyên tại các sân chơi này. Tùy điều kiện cho phép, các sân
chơi có thể đặt tại một địa điểm nhất định trên địa bàn giáo xứ, tốt nhất là gần
nhà thờ xứ .
Về giáo dục:
giáo xứ mở các lớp học phụ đạo về văn hóa tại trường giáo lý của giáo xứ và cho
các em học sinh lương dân đến tham dự các lớp học này. Các em không chỉ được
nâng cao về trình độ văn hóa mà còn có cơ hội tiếp xúc để hiểu biết nhau hơn.
Vào các dịp đại lễ
như Noel, Tết Nguyên đán…, các gia đình, nhất là các bạn trẻ trong giáo xứ tổ
chức mời các gia đình nhất là các bạn trẻ lương dân đến tham dự các chương
trình canh thức, họp mặt đầu xuân và dự tiệc vui thân mật. Nếu được, giáo xứ
nên cho phép bạn bè lương dân được tham gia các tiết mục hoạt cảnh, ca hát giàu
tính nhân văn và chia sẻ những cảm nghiệm riêng tư liên quan đến đời sống tâm
linh và triết lý nhân sinh.
Để nhịp cầu tâm giao
ngày càng bền vững hơn, giáo xứ cần tổ chức các nhóm tình nguyện viên, các đội
cứu trợ của giáo xứ thường xuyên tham gia các hoạt động thăm hỏi, cứu trợ các
gia đình, cá nhân tại các làng lương bị đau nặng, gặp tai ương, hoạn nạn.
4o Hoạt
động từ thiện – bác ái
Để phát triển ơn gọi
truyền giáo trong giáo xứ, việc xúc tiến và đẩy mạnh hoạt động từ thiện – bác
ái được coi là đòi hỏi đặc biệt cần thiết cho hành vi “sống đức tin” trong sứ vụ
truyền giáo. Do vậy, giáo xứ cần phải đặt hoạt động từ thiện – bác ái làm tiêu
chí hàng đầu cho thành công của hoạt động truyền giáo.
Muốn hoạt động từ thiện
bác ái thành công, giáo xứ cần có chương trình đào luyện “tinh thần truyền
giáo” cho đội ngũ truyền giáo như đã nêu trên. Đội ngũ này không chỉ năng động
trong công tác mà luôn chứng tỏ được phẩm tính của người môn đệ Chúa Kitô, biết
quên mình vì hạnh phúc của người khác.
Thành lập Quỹ bác ái:
kêu gọi mọi người trong giáo xứ hãy bỏ những “đồng xu bà góa nghèo” vào quỹ bác
ái của giáo xứ với tinh thần “lá rách ít đùm lá rách nhiều”. Quỹ này do Ban Bác
Ái – Caritas nắm giữ.
Kêu gọi các gia đình
khá giả, các nhà hảo tâm trong giáo xứ nâng đỡ cách đặc biệt cho những
gia đình, cá nhân đang lâm vào hoàn cảnh quá bi đát do nghèo túng, bệnh tật.
Hoạt động từ thiện –
bác ái được mở rộng đến các đối tượng không phân biệt lương giáo: các gia
đình nghèo, người đau ốm, neo đơn, học sinh nghèo vượt khó…
Các ban – ngành, đoàn
thể của giáo xứ, đặc biệt là Ban Bác Ái lập danh sách cụ thể các đối tượng giáo
dân cũng như lương dân cần được quan tâm thăm hỏi, chăm sóc, cưu mang trong điều
kiện có thể. Đối với những người già yếu neo đơn, giáo xứ nên cắt cử hoặc mời gọi
những người thiện nguyện trong cộng đoàn đến chăm sóc, lo lắng thuốc men và các
nhu cầu cần thiết khác cho họ. Giáo xứ có thể xây sẵn vài ba căn hộ nhỏ trên
vùng đất thuộc giáo xứ và ưu tiên mời những người neo đơn không có nhà cửa đến ở
tại căn hộ này. Đối với những trường hợp gặp rủi ro, hoạn nạn, mất mát về tinh
thần, các ban ngành, đoàn thể của giáo xứ đến động viên, khích lệ và nâng đỡ họ
bằng tinh thần hay vật chất, giúp họ sớm vượt qua khó khăn, ổn định cuộc sống.
Khi có người trong
giáo xứ hay bà con lương dân sống trên địa bàn giáo xứ và những vùng phụ cận
qua đời, cha xứ và các ban ngành đoàn thể kịp thời đến phân ưu, cầu nguyện,
giúp đỡ tang quyến.
Công tác từ thiện –
bác ái của giáo xứ không đơn thuần chú trọng việc trao ban vật chất, mà còn hơn
thế nữa, các thành viên trong giáo xứ khi tham gia hoạt động này được hướng tới
việc biểu tỏ gương mặt đích thực của Đức Kitô biết “chạnh lòng thương” những ai
bé mọn, yếu đuối, bần cùng.
5o Cùng
tham gia hoạt động công ích và phát triển nhân bản
Cha xứ và các ban
ngành đoàn thể phát động, cổ vũ bà con giáo dân cùng với anh chị em lương dân
tham gia các hoạt động công ích: bảo vệ môi trường, bài trừ tệ nạn xã hội, xây
dựng các công trình phúc lợi chung nhằm phục vụ đồng thời cho cả bà con giáo
dân và lương dân đang sinh sống trên địa bàn giáo xứ. Chúa nhật hàng tuần, cha
xứ kêu gọi các em trong Hội Têrêxa, Hội Thiếu Nhi Thánh Thể cùng với các bạn trẻ
lương dân tham gia thu gom rác thải và làm vệ sinh các trục đường công cộng…
Trên tinh thần cùng
nhau xây dựng, phát triển, mọi thành viên trong giáo xứ có trách nhiệm liên đới
với cộng đồng lương dân và những những người theo tôn giáo khác trong những vấn
đề có liên quan đến phẩm giá và quyền lợi chính đáng của con người.
Giáo xứ kêu mời và
phát động các bạn trẻ trong giáo xứ tham gia các nhóm bảo vệ sự sống của giáo xứ,
giáo phận hay liên giáo phận. Cha xứ thường xuyên tổ chức các cuộc nói chuyện với
các bạn trẻ về tác hại của phá thai theo nhãn quan luân lý; khích lệ và tạo điều
kiện cho họ trở nên chứng nhân đắc lực bảo vệ sự sống, bảo vệ các quyền căn bản
của con người.
Kết luận
Phát triển ơn gọi
truyền giáo trong giáo xứ là yêu cầu cấp thiết cho sứ vụ loan báo Tin Mừng. Vấn
đề này đòi hỏi sự nỗ lực và dấn thân cao độ của mọi thành phần dân Chúa tại mỗi
giáo xứ nhất định. “Tinh thần truyền giáo” không chỉ biểu tỏ và giới hạn trong
các nhóm, các hoạt động mang tính hình thức nhỏ lẻ. Trên hết, ơn gọi truyền
giáo là một hồng ân và được khởi đi từ chính con tim tràn đầy yêu thương của Đức
Kitô. Do vậy, để giáo xứ thực sự trở thành điểm sáng của đời sống chứng nhân
Tin Mừng, các tín hữu được mời gọi bước theo Đức Kitô trên hành trình thứ tha,
chia sẻ, nhất là biết chấp nhận những thiệt thòi, để qua đó, mọi người nhận ra
cộng đoàn Đức tin sinh động đang hiện tỏ giữa lòng thế giới hôm nay.
Tháng 06/2011
J.B. Nguyễn Quốc Tuấn
0 nhận xét:
Đăng nhận xét